Bij het opmaken van uw vragenlijst biedt de tool van CheckMarket een twintigtal verschillende antwoordtypes. Een veelgebruikte toepassing in deze lijst is onder meer het gebruik van open vragen. Op die manier krijgt de respondent de volledige vrijheid, weliswaar beperkt tot een bepaald aantal karakters, om op een bepaalde vraag of stelling te reageren.

De resultaten in een open tekstveld, als enige antwoordmogelijkheid of als optie ‘Andere, gelieve te specificeren’ bij een meerkeuzevraag, zijn echter niet zo eenvoudig te analyseren als deze in een meerkeuzevraag.

Open vraag of niet?

CheckMarket raadt zijn klanten dan ook aan zuinig met open vragen om te springen. De vuistregel in het ontwerpen van enquêtes is enkel te vragen wat écht belangrijk is voor uw onderzoek. Vermijd vragen die minder belangrijk zijn, over dingen die u wel te weten zou willen komen ‘omdat we nu toch vragen aan het stellen zijn’. Dit geldt zowel voor vragen met een opgelegd antwoord als voor vragen met een open antwoord.

• Kies enkel voor een open antwoordmogelijkheid als een lijst van opgelegde antwoorden volgens u een te grote beperking oplegt.
• Kies niet voor een open antwoordmogelijkheid omdat u absoluut afwisseling wil brengen in uw enquête.
• Kies niet voor een open antwoordmogelijkheid als de gemakkelijkste manier om antwoordmogelijkheden te vinden die u zelf niet kon bedenken
• Heeft u voldoende tijd om de open antwoorden aandachtig te lezen en te analyseren, dan kunnen open vragen zeker nuttig zijn.
• Doordat open vragen vaak overgeslagen worden en dus meestal enkel beantwoord worden door respondenten die ook echt hun mening over de gestelde vraag kwijt willen, kunnen deze antwoorden zeer waardevol zijn.
• Open vragen kunnen een waardevol instrument zijn. Vb. Na aankoop van een product of dienst vraagt u uw klanten deel te nemen aan een tevredenheidsenquête. In de enquête vraagt u uw klanten of u hun antwoorden (anoniem of met naam) mag publiceren. Hun meningen of beoordelingen kunt u vervolgens weergeven op uw website of in een nieuwsbrief o.d.

Hanteer voor uzelf ook enkele richtlijnen wanneer u de open antwoorden gaat verwerken. Het kan erg nuttig zijn om de verschillende antwoorden een bepaalde code of kenmerk toe te kennen. Goed gedefinieerde richtlijnen zijn noodzakelijk om zeker te zijn dat samenhangende resultaten de door u toegewezen code krijgen.

Hoe analyseert u open vragen?

Het analyseren kan op verschillende manieren, afhankelijk van de tijd die u wil besteden en de nauwkeurigheid waarmee u tewerk gaat. U kan kiezen voor het naar eigen goeddunken selecteren van antwoorden. Enkele goed gekozen citaten uit open antwoorden kunnen belangrijke tendensen in uw resultaten aantonen. Deze manier van verwerking is snel en doeltreffend, maar vaak erg subjectief.

Een andere aanpak is de verwerking volgens het samenvoegen van antwoorden. Vaak zijn antwoorden anders geformuleerd, terwijl ze inhoudelijk hetzelfde aangeven. Gelijkaardige open antwoorden samen plaatsen kan de telling van de resultaten sterk vereenvoudigen en zal ook sneller opvallende trends weergeven. Om soortgelijke antwoorden te groeperen kunt u zich in eerste instantie baseren op de meest voorkomende woorden die u terugvindt in de ‘antwoordwolk’ rechts bovenaan de pagina met ‘tekstuele antwoorden’. Als u op een woord in deze antwoordwolk klikt, wordt automatisch een filter toegepast, waardoor enkel de antwoorden waar dat woord in voorkomt, worden getoond. Daarnaast kunt u gebruik maken van onze zoekfunctie om zo te bekijken hoe frequent bepaalde woorden gebruikt werden in de open antwoorden. Door deze zoekfunctie te gebruiken filtert u op de antwoorden waar uw zoekwoord in voorkomt.

Het samenbrengen van open antwoorden kan ook gestructureerd verlopen via het toekennen van codes. U bedenkt categorieën om de antwoorden in onder te brengen en voorziet ook een categorie voor alleenstaande antwoorden, de ‘overschotten’.
Bedenk maar even in welke gevallen zo’n coderingssysteem van pas kan komen:

• “Ik heb er geen idee van welke antwoorden ik zal krijgen en dewelke mij het meest van pas zullen komen.”
  Vaak biedt codering een overzicht in de brede stroom van antwoorden die u van uw respondenten ontvangt.
• “Ik zou graag te weten komen hoe de antwoorden stroken met eerder genoteerde vaststellingen.”
  U kan de antwoorden in vooraf bepaalde categorieën plaatsen. U kan bijvoorbeeld met kleurcodes werken overeenkomstig met een legende (zie onderstaand voorbeeld).
• “Ik pik er de reacties uit die aan onze maatstaven beantwoorden.”
  Zo kunt u antwoorden groeperen die aan vooraf bepaalde criteria voldoen.

Een eenvoudig voorbeeld door middel van kleurencodes toont deze werkwijze in de praktijk. Door toekenning van kleurencategorieën ziet de analist in één oogopslag welke antwoorden het meest aan bod komen onder een bepaalde vraag. Wanneer het om een groot aantal antwoorden gaat, kan in het Word-bestand geteld worden via een zoekopdracht op opmaak. Hiertoe klikt u in uw Wordbestand op ‘Bewerken’ en vervolgens op ‘Zoeken’. In de dropdown Opmaak, kiest u voor Lettertype. Bij ‘Tekstkleur’ selecteert u tenslotte de kleur waarop u wilt filteren.

Het toekennen van codes kan ook van pas komen wanneer u op een later tijdstip de resultaten wilt analyseren aan de hand van andere criteria. Verbind de nodige instructies aan het toekennen van een bepaalde code, en dit zowel voor uzelf als hoofdaccounthouder bij CheckMarket als voor uw aliassen die betrokken zijn bij de verwerking van de enquêteresultaten. Goede instructies zijn een must, zeker wanneer het gaat om vergelijkbare antwoorden, maar met elk toch een specifiek aspect dat het onderzoek kan beïnvloeden.
Vaak ontstaan twijfelsituaties die een goede afbakening vereisen:

• onvolledige of nietszeggende antwoorden
• dubbelzinnige antwoorden
• het antwoord is bruikbaar, maar niet verenigbaar met andere antwoorden
• het antwoord is bruikbaar, maar kan onder meer dan één code geplaatst worden

Een kwalitatief onderzoek vereist sowieso een manuele inspanning om alle open antwoorden te lezen en in de juiste categorie onder te brengen. U kan bij elke categoriegroep aantekeningen maken om anderen wegwijs te maken in uw onderverdeling.

Voor een kwantitatief onderzoek kan u via de online rapportering van uw open antwoorden natuurlijk ook gebruikmaken van de praktische zoekfunctie en antwoordwolk die CheckMarket biedt. In dat geval verkrijgt u natuurlijk enkel de resultaten die aan de specifieke zoekterm(en) beantwoorden.